АНАЛИЗА: Годишно ќе доспеваат долгови и по 1 милијарда евра– се размислува за предвремена отплата
Нови Еврообврзници, заеми од меѓународни финансиски институции, задолжувања на домашен пазар, издавање на нови Граѓански и Зелени обврзници – сите опции се на маса како извори за финансирање на буџетскиот “минус“, пишува Порталб.мк. Во новата ревидирана Фискална стратегија 2023 -2028 година, усвоена во пакет со новиот Буџет 2024 се посочува и на можноста од предвремена отплата на дел од долговите кои веќе во 2025 та ќе надминат 1 милијарда евра.
Повисок економски раст, повисоки плати, пониска инфлација …
Оптимистичкото економско сценарио на Владата во новата Фискална стратегија – растот на БДП ќе биде над 3%, ќе се зголемуваат вработеноста и инвестициите а ќе се намалуваат невработеноста и инфлацијата. Конкретно растот на БДП годинава е позициониран на 3,4% но догодина се очекува да надмине 4% а во 2026 та дури и повисок од 5%.
2024 2025 2026
Раст на БДП 3,4% 4,8% 5,5%
Инфлација 3,6% 2,0% 2,0%
Нето-плата 8,4% 6,6% 6,0%
Оптимистички се прогнозите за инфлацијата која не само што се очекува да биде едноцифрена туку и да се спушти под 3%. Годинава и во наредените се очекува натамошен раст на нето-платата – во 2024 та за 8,4% а потоа се очекува забавување на номиналниот пораст на нето платата. Годинава веќе во март се очекува нова корекција на минималната плата која повторно ќе ја активира спиралата за зголемување и на останатите плати. Во споредба со првичната Фискална стратегија за истиот анализиран период, во ревидираната, проекциите за раст на БДП во 2024 та се намалени, инфлацијата и порастот на нето-платата се зголемени.
Годинава за отплата над 700 000 000 евра …
“Етапна фискална консолидација“ – се наведува во новата Фискална стратегија. Владата прогнозира етапно намалување на буџетскиот минус, прогноза која и изминатите години беше зацртана како таргет, но неостварена поради енергетската а потоа и економско-инфлациската криза.
Буџетски дефицит
2024 година 3,4%
2025 година 3,0%
2026 година 3,0%
2027 година 2,8%
“На среден рок, со фискалната политика се предвидува етапна фискална консолидација, при што со новите фискални проекции годишното ниво на буџетскиот дефицит е конзистентно со проекциите во претходната Фискална стратегија. Притоа, буџетскиот дефицит како процентуално учество во БДП се намалува на 4,8% во 2023 година 3,4% во 2024 година, 3,0% во 2025 година, 3,0% во 2026 година, 2,8% во 2027 година и 2,5% во 2028 година“ – наведува Министерството за финансии.
Буџетскиот дефицит ќе се финансира со заеми од странство и од дома а Владата ја разгледува и можноста за предвремена отплата на дел од долгот – обврските за отплата догодина ќе надминат 1 милијарда евра.
Отплата на долгови
2024 година 731 400 000 евра
2025 година 1 095 130 000 евра
2026 година 1 230 000 000 евра
2027 година 1 052 600 000 евра
“Со цел оптимизација на исплатите и намалување на ризикот од рефинансирање, Министерството за финансии ќе продолжи да издава државни обврзници со подолги рочности и различни типови обврзници (на пример, граѓански обврзници, проектни обврзници и др.), при што ќе се намали ризикот од рефинансирање на долгот. Со цел ефикасно управување со јавниот долг, Министерството за финансии на среден рок ќе ја следи и можноста за евентуална предвремена отплата на дел од долгот, односно постигнување поповолна рочна, валутна и каматна структура на долгот.“ – се наведува во Фискалната стратегија.
Вкупниот Јавен долг на крајот од септември, лани, изнесувал 55,3% а според поставениот таргет, државниот долг не смее да надмине 60% од БДП. Јавниот долг според процените годинава ќе изнесува 63,2%.
